OZ1 Bijeenkomst 2 deel A

Waarom praktijkonderzoek?

Hieronder staan de aantekeningen/opmerkingen en gegeven antwoorden van bijeenkomst 2a van OZ1 

Waarom praktijkonderzoek?

• Willen we dat schoolleiders onderzoekers worden?
• Willen we dat leraren onderzoekers worden?
• Onderzoek is toch heel moeilijk?
• Onderzoek kost toch veel tijd?

Onderzoek is een middel voor onderwijsverbetering!

Waarom onderzoek?

Onderzoek in brede zin van het woord:
Gebruik van literatuur
Evalueren van een maatregel
Analyseren van toetsgegevens
Systematisch observeren van leerlingen

&

Onderzoekscultuur in school

Doel: duurzaam innoveren

• Voortdurend werken aan verbetering van leerprocessen 
• Vanuit vraagstukken die leraren zelf inbrengen (urgentie, eigenaarschap) 
• Op basis van een gezamenlijke visie op goed onderwijs 
• Goed doordacht, onderbouwd, planmatig 
• Waarbij leraren van elkaar leren en zich ontwikkelen tot betere professionals

Rol van schoolleider

Cruciaal bij:

• Organisatie: faciliteren, organiseren, agenderen 
• Cultuur: stimuleren, waarderen, voorbeeldgedrag (Cultuuromslag duurt ongeveer 5 jaar)
• Stimuleren van een onderzoekende houding van leraren 
• Stimuleren van collectief leren op de werkvloer 

Onderzoek naar effectief gedrag van schoolleiders (Leithwood & Jantzi, 2006; Geijsel et al, 2009):

• Visieontwikkeling 
• Het geven van individuele steun aan leraren 
• Het intellectueel stimuleren van leraren leidt tot motivatie van leraren, zelfverzekerdheid, formuleren van persoonlijke doelen

Hoe zit dat bij jullie?

• Hebben de leraren een onderzoekende houding? 
• In welke mate is er sprake van een onderzoekscultuur? 
• Acht je dat wenselijk? 
• Hoe zie je je eigen rol?

Welke onderzoekscompetenties zijn belangrijk voor schoolleiders?

Antwoord:

•  
•  
•  
•  
• 
  

Onderzoekend vermogen

Andriessen (2014) 3 aspecten:

1. onderzoekende houding 
2. vermogen om kennis uit onderzoek van anderen toe te passen 
3. vermogen om zelf onderzoek uit te voeren 

Schoolleider:

• Eigen onderzoekend vermogen: voorbeeldfunctie, onderbouwd beleid 
• Onderzoekend vermogen stimuleren bij leraren

1 Onderzoekende houding

Eigen onderzoekende houding:

Gebruik van data in de school
–toetsresultaten, leerlingstromen, absentiegegevens, klachten, inspectierapport, personeelsdossiers, etc. 
Zoeken naar verklaringen 
–Klassenbezoek, bevragen van leraren, leerlingen, ouders, leren van andere scholen 
Eigen gegevens verzamelen 
–Zoeken naar feiten bij ‘gemopper’ 
Reflecteren op eigen gedrag 
–Zoeken naar verbetermogelijkheden, vragen om feedback

Onderzoekende houding van het team stimuleren

• Kritische vragen stellen 
• Inhoudelijke dialoog stimuleren en organiseren 
• Visie ‘concreet’ maken 
• Leren van elkaar stimuleren

2 Literatuurgebruik

Eigen vaardigheden

• Relevante literatuurbronnen vinden en selecteren 
• Wetenschappelijke teksten kunnen begrijpen 
• Kunnen analyseren en op waarde schatten van literatuur 
• Informatie kunnen vertalen naar de eigen praktijk 
• Informatie kunnen omzetten naar concrete verbeteracties 

Literatuurgebruik door leraren stimuleren

Organiseer inhoudelijke werkgroepen
–tijd voor verdieping
Stimuleer literatuurgebruik
–zekerheid of onderbuikgevoel?
Wijzen op toegankelijke bronnen
–NRO kennisportal, Didactief

3 Zelf onderzoek uitvoeren

Eigen vaardigheden

Verzamelen en interpreteren van gegevens ten behoeve van beleid
–Verzamelen van gegevens over probleem
–Analyse van bestaande gegevens
–Interpretatie van gegevens (zeggingskracht)
Evaluatie van beleid, interventies
–Tevredenheid
–Beoogde gedragsverandering


Eigen onderzoek door leraren stimuleren
•Keuze van onderzoeksthema
•Benutten van studenten
•Onderzoeksgroep(en) gekoppeld aan werkgroepen
•Organiseren van dialoog
•Eigen betrokkenheid schoolleider

Hoe zit dat bij jullie?

• In hoeverre is er bij jullie sprake van data-gestuurd werken: gebruik van gegevens voor beleid? 
• Zijn je keuzes gebaseerd op (harde) gegevens of op grond van onderbuikgevoelens?
• Is er sprake van evaluatie van verbetermaatregelen?
• Is er sprake van leren van andere scholen?

Antwoord:

•  
•  
•  
•